3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’na eklenen geçici 3. madde ile 06.02.2004 tarihine kadar serbest bölgelerde alım-satım faaliyetinde bulunmak üzere faaliyet ruhsatı almış mükelleflerin, ruhsatlarında belirtilen süre ile sınırlı olmak üzere bu bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetleri dolayısıyla elde ettikleri kazançları gelir veya kurumlar vergisinden istisna tutulmuştur. Bu düzenleme ile birlikte 06.02.2004 tarihinden sonra alım-satım faaliyetine ilişkin ruhsat alan mükelleflerin istisnadan faydalanması mümkün değildir. Bununla birlikte düzenleme öncesinde alım-satım faaliyet ruhsatı almış olanlara ruhsatlarında belirtilen süre ile sınırlı olmak üzere serbest bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetler dolayısıyla elde ettikleri kazançlar gelir ve kurumlar vergisinden istisna kabul edilmiştir. Halböyle iken istisna uygulamasında özellik arz eden durumlar ortaya çıkmaktadır. Zira düzenleme öncesi sahip olunan alım-satım faaliyet ruhsatının yenilenmesi halinde ilgili bakanlık tarafından mükelleflere yeni bir ruhsat verilmemekte, eski tarihli ruhsatın faaliyet süresi uzatılmaktadır. Bu durumda 06.02.2004 tarihinden önce ruhsat almakla birlikte bu tarihten sonra faaliyet ruhsatını yenileyen mükelleflerin eski tarihli ruhsata sahip olmalarına rağmen istisna hükümlerinden faydalanmaları mümkün bulunmamaktadır. Anahtar Kelimeler: Serbest Bölgeler, Kurumlar Vergisi İstisnası, Faaliyet Ruhsatı, Özellikli Durumlar Jel Sınıflandırma Kodları: H20, H29.
Yabancı ulaştırma kurumlarının kazançlarının saptanmasında ortaya çıkan güçlükler ve kendine özgü düzenlemelere tabi olmasından dolayı bu faaliyetlerden elde edilen kazançlar gerçek usulde tespit edilememektedir. Bu yüzden yabancı ulaştırma kurumlarının vergilendirilmesinde götürü bir vergilendirme yöntemi olarak belirlemiştir. Bu yöntem, KVK m.23’e göre hasılata ortalama emsal oranlarının uygulanması suretiyle hesaplanır. Ortalama emsal oranları, kara taşımacılığında %12, deniz taşımacılığında %15, hava taşımacılığında %5 olarak uygulanır. Yabancı ulaştırma kurumları VUK m.207’ye göre hasılat defteri tutmak zorundadırlar. Türkiye’de işyeri veya daimi temsilci bulundurmak suretiyle ulaştırma faaliyeti yürüten yabancı ulaştırma kurumları bu kazançlarını yıllık beyanname ile beyan etmek zorundadırlar. Ana merkeze aktardıkları kazanç üzerinden KVK m. 30/6’ya göre %15 vergi kesintisi yapılması gerekmektedir.