Ortak vergi denetimleri uluslararası vergi yolsuzlukları ile mücadelede oldukça etkili olmaktadır. Bu tür denetimler halen uluslararası anlaşmaların bilgi değişimine ilişkin hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir. Ancak özellikle yurt dışında yapılan incelemelerde, yabancı inceleme elemanlarının yetki ve sorumlulukları ile ilgili bir netlik bulunmamaktadır. Benzer şekilde ortak vergi denetimi çerçevesinin henüz ülkelerin iç vergi mevzuatlarında da doğrudan bir karşılığı bulunmamaktadır. Bu kapsamda ulusal vergi idareleri arasında bir dereceye kadar uyumu sağlayacak yeni model yasal düzenlemelerin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Daha kapsamlı bir diğer yaklaşım ise ortak vergi denetimleri için genel bir çerçeve çizecek tamamlayıcı usul kuralları oluşturmaktır. Bu bağlamda Türkiye’nin de yurt dışı inceleme sürecinin çerçevesini iç hukukuna dahil etmesi gerekmektedir. Bu çalışmada sırasıyla; ortak vergi denetimlerinin yasal dayanakları, fayda ve güçlükleri araştırılmakta ve ortak vergi denetimi gerçekleştiren ülkelerin deneyimlerinden hareketle, ortak vergi denetimlerinin iyileştirilmesine yönelik çözüm önerileri sunulmaktadır. Anahtar Kelimeler: Ortak Vergi Denetimi, Bilgi Değişimi, Eş Zamanlı Vergi İncelemesi Yurt Dışında Vergi İncelemesi, Uluslararası Vergi Bilgi Değişimi Anlaşmaları JEL Sınıflandırma Kodları: H20, H21, H26
Vergi idarelerinin gönüllü vergi uyumunu artırma girişimleri özellikle dijitalleşmenin hızla gelişmesi ile birlikte yeni bir boyut kazanmıştır. Bu bağlamda vergi idareleri hem mükellefin uyumunu artıcı, hem de uyum yönetimini güçlendirici yeni arayışlar içine girmiştir. Vergi idarelerinde ilaveten vergi türü bazında da yeni uyum tasarımları ortaya çıkmaya başlamıştır. Çalışmada bu üç açıdan yapılan değerlendirmenin neticesinde; i) vergi idarelerinin mükelleflerin gönüllü uyumunu artırmak için vergi temalı eğitimlere (özellikle de çocuklarda ve gençlerde) önem vermesi, ii) vergi idarelerinde mükellef odaklı kendi kendine hizmetlerin artırılması, iii) vergi idarelerinin gönüllü uyumunu teşvik edici davranışsal yaklaşımlar geliştirmesi, iv) vergi idarelerinin uyum yönetimlerinin yapısal olarak güçlendirilmesi ve v) vergi idarelerinin gelirin beyanını kolaylaştırmak için otomatik yöntemlerden daha fazla yararlanması gerektiği gibi bir takım sonuçlara ulaşılmıştır. Bu çabaların tamamının mükelleflerin gönüllü uyumu üzerinde pozitif yönde etkisi olduğuna dair küresel vergi idarelerinden somut örnekler mevcuttur. Anahtar Kelimeler: Vergi İdaresi, Vergi Uyumu, Vergi Eğitimi, Davranışsal İçgörü, Uyum Yönetimi. JEL Sınıflandırma Kodları: H20, H21, H29